Η κρίση στην Ευρώπη θα θυσιάσει το περιβάλλον; Η περίπτωση της Ελλάδας

Στρογγυλό τραπέζι που διοργάνωσε ο Νίκος Χρυσόγελος

 «To περιβάλλον όχι μόνο δεν πρέπει να προσεγγίζεται ως τροχοπέδη για την απασχόληση και την βιώσιμη οικονομία αλλά η αειφορική διαχείρισή του μπορεί να αποτελέσει και σημαντικό εργαλείο διεξόδου από την οικονομική κρίση.» Αυτό ήταν το κεντρικό συμπέρασμα της συζήτησης που διοργάνωσε ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα την Παρασκευή 29 Μαρτίου. Κεντρικοί ομιλητές ήταν:

• Ο Σταύρος Δήμας, πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Περιβάλλοντος ανέλυσε τη σχέση μεταξύ της οικονομικής κρίσης σε διάφορες χώρες της Ευρωζώνης και της επιδείνωσης των περιβαλλοντικών πολιτικών στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα εξέφρασε την πεποίθησή του ότι το περιβάλλον προσφέρει μια ευκαιρία για χτίσιμο μιας νέας οικονομίας πάνω σε πράσινες βάσεις. (Δείτε το βίντεο εδώ)
• Ο Γιάννης Φίλης, Πρύτανης Πολυτεχνείου Κρήτης τόνισε τη σημασία αλλαγής του αδιέξοδου  οικονομικού μοντέλου που ακολουθείται εδώ και δεκαετίες. Εξήγησε πως η οικονομική κρίση μπορεί να επιδείνωσε τον τρόπο αντιμετώπισης περιβαλλοντικών ζητημάτων αλλά το πρόβλημα προϋπήρχε. (Δείτε το βίντεο εδώ)
• Ο Γρηγόρης Τσάλτας, Πρύτανης Παντείου Πανεπιστήμιου, μίλησε για το πολύ καλό θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει στην Ευρώπη σχετικά με το περιβάλλον, το οποίο όμως καταπατείται στις χώρες του Νότου με πρόσχημα την οικονομική κρίση. (Δείτε το βίντεο εδώ).
• Η Θεοδότα Νάντσου, Συντονίστρια Περιβαλλοντικής Πολιτικής WWF-Ελλάς, παρουσίασε την ευρωπαϊκή διάσταση του προβλήματος καθώς το WWF-Ελλάς έχει δημιουργήσει το περιβαλλοντικό παρατηρητήριο για τις επιπτώσεις της κρίσης Crisis Watch. (Δείτε το βίντεο εδώ)
• Ο Nίκος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής GREENPEACE, εκτίμησε ότι η οικονομική κρίση έχει ήδη θυσιάσει το περιβάλλον. Παρά το ότι η Greenpeace έχει συμβάλλει στη διαμόρφωση περιβαλλοντικών προτύπων και υπήρξε μια σύντομη αναλαμπή στο θέμα της πράσινης οικονομίας, τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει σαφής υποβάθμιση και οπισθοχώρηση. (Δείτε το βίντεο εδώ)
• Λάκης Κουκιάσας, Πρόεδρος του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS μίλησε για την αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης μακριά από μεγάλους δρόμους και αυθαίρετα που να επικεντρώνεται σε ήπιες μορφές τουρισμού, σε κίνητρα βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων όπως το νερό και σε επενδύσεις σε μέσα σταθερής τροχιάς όπως το τρένο (Δείτε το βίντεο εδώ).

Ο Μιχάλης Τρεμόπουλος, συντονιστής της Εκτελεστικής Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων και Περιφερειακός Σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας, αναφέρθηκε στο συστημικό χαρακτήρα της κρίσης και τόνισε την ανάγκη ανάδειξης νέων πολιτικών δυνάμεων που θα εργαστούν για τη διαμόρφωση και εφαρμογή ενός συμφώνου βιώσιμης ευημερίας για διέξοδο από την πολύπλευρη κρίση. (Δείτε το βίντεο εδώ).
Στη συζήτηση συμμετείχαν και εκπρόσωποι κινήσεων πολιτών που ενεργοποιούνται για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα:

• Ο Τόλης Παπαγεωργίου από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων παρουσίασε τους  αγώνες της τοπικής κοινωνίας στη Χαλκιδική ενάντια στις εξορύξεις στους οποίους συμμετέχει εδώ και 15 χρόνια. (Δείτε το βίντεο εδώ, 1.33.50)
• Ο Παύλος Κοντογιάννης από την «Κίνηση για την Προστασία του Αώου» μίλησε για το σχέδιο κατασκευή φραγμάτων μέσα στην προστατευόμενη ζώνη στην Βάγια Κάλντα και τις συνεπαγόμενες καταστροφές στο περιβάλλον. (Δείτε το βίντεο εδώ, 1.54.20)
• Ο Θανάσης Παντέλογλου από το Ινστιτούτο Τοπικής και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΙΤΑΠ) παρουσίασε το απόσταγμα της εμπειρίας του από τους αγώνες 15 χρόνων ενάντια στις πολιτικές που είναι υπεύθυνες για την ρύπανση του Ασωπού και της ευρύτερης περιοχής με βαρέα μέταλλα και τις τραγικές της συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία αλλά και στο περιβάλλον (Δείτε το βίντεο εδώ, 2.07.06)

Παρεμβάσεις έκαναν και εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τονίζοντας το σημαντικό ρόλο που η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να παίξει στην προστασία του Περιβάλλοντος.

• Ο Κώστας Διάκος, Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής, επικεφαλής της παράταξης «ΑΤΤ.ΟΙΚ.Α», τόνισε ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι επιθετική πλέον αλλά ήπια, αποκεντρωμένη και άρα ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να ενισχυθεί. (Δείτε το βίντεο εδώ, 1.43.26)
• Ο Κώστας Παπακωνσταντίνου, Περιφερειακός Σύμβουλος Δ. Ελλάδας επικεφαλής της παράταξης «Οικολογική Δυτική Ελλάδα» χαρακτήρισε κλειδί την αλλαγή της νοοτροπίας που θεωρεί την τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας ως εμπόδιο στην ανάπτυξη. (Δείτε το βίντεο εδώ, 2.00.33).
• Ο Γιώργος Δημαράς, Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής με την «ΑΤΤ.ΟΙΚ.Α», μίλησε για το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης το οποίο προβάλλεται μονομερώς από τα ΜΜΕ και το οικονομικό σύστημα ως μονόδρομος και το οποίο χαρακτήρισε ανισόρροπο. (Δείτε το βίντεο εδώ, 2.17.20).

Τη συζήτηση συντόνισε και συνόψισε ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος (δείτε το σχετικό βίντεο εδώ κι εδώ) που μεταξύ άλλων τόνισε:
 «Ο τρόπος που προσεγγίζεται το περιβάλλον και η διαχείρισή του, ότι δηλαδή πρέπει να θυσιαστεί τώρα για να αντιμετωπίσουμε την οικονομική κρίση είναι εντελώς λάθος. Το περιβάλλον σχετίζεται με την ποιότητα ζωής μας αλλά και με την ανάκαμψη της οικονομίας μας. Δεν πρέπει να προσθέσουμε στη δημοσιονομικό και κοινωνικό χρέος και επιπλέον περιβαλλοντικό χρέος. Αντιθέτως, η προστασία και η διαχείριση του περιβάλλοντος αποτελούν τη βάση για μια νέα οικονομία, μια πράσινη οικονομία που θα είναι προς όφελος και της κοινωνίας και της απασχόλησης. Σε αυτή την κατεύθυνση υπάρχει τεράστιο δυναμικό σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο σε τομείς όπως είναι η βιο-οικονομία, η θαλάσσια οικονομία, η αποτελεσματική χρήση των φυσικών πόρων, της ενέργειας και του νερού, η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, η βιώσιμη αλιεία, η αποκατάσταση των υπηρεσιών του οικοσυστήματος. Εκθέσεις της Κομισιόν δείχνουν ότι στην πράσινη οικονομία μπορεί να δημιουργηθούν 20.000.000 θέσεις εργασίας σε όλη την Ευρώπη.
Είναι, λοιπόν, η ώρα των βαθιών αλλαγών. Η πραγματικότητα είναι γκρίζα, αλλά δεν έχει χαθεί η μάχη αν γίνει κατανοητό ότι η προστασία του περιβάλλοντος και η αλλαγή νοοτροπίας στη διαχείρισή του αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιβίωσή μας. Κι ένα μόνο στοιχείο θα ήταν κανονικά αρκετό να καταλάβουμε τη σύνδεση οικονομικής και περιβαλλοντικής κρίσης. Η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας εκτιμάει το κόστος της κλιματικής αλλαγής για την Ελλάδα, αν δεν λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα, σε 700 δις Ευρώ μέσα σε αυτό τον αιώνα, δηλαδή δυο φορές το δημοσιονομικό χρέος.
Είναι εφικτό να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας τοπικά μηδενίζοντας τα σκουπίδια μας, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στην Ιταλία. Δεν είναι διόλου ανάγκη να επενδύουμε σε εξορυκτικές δραστηριότητες όπως αυτές στη Χαλκιδική και στη Θράκη τη στιγμή που δεν έχουμε διερευνήσει ούτε στο ελάχιστο τις δυνατότητες της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης πολύτιμων μετάλλων. Στο Βέλγιο εδρεύει η εταιρεία Umicore που ανακυκλώνει μέταλλα. Έχει τζίρο σε ένα χρόνο 14.5 δις όσο περίπου η αξία όλου του χρυσαφιού της Χαλκιδικής και απασχολεί 14.500 εργαζόμενους. Ακόμα και σε αυτές τις ζοφερές συνθήκες λοιπόν υπάρχουν λύσεις. Αρκεί να το αποφασίσουμε και να στηριχτούμε σε καταρτισμένους ανθρώπους και για το σχεδιασμό και για την υλοποίηση»